INFOMAYA

Ku proponeerta’al u jeltúumbensa’al u a’almajt’aanil electoral ti’al u mu’uk’ankúunsa’al u páajtalil xko’oleo’ob, chan ch’úupalalo’ob yéetel mejen xi’ipalalo’ob ek lu’umil.

2021-11-24

Tu noj kaajil Jo’, Yucatán, 24 ti’ noviembre 2021.

Audio Maya

 

Le u jaatsilil u diputadosi PAN tu k’ubajo’ob ti’ le Mesa Directivao le iniciativa ti’al u jeltúumbensa’al  le artículos 20 yéetel 55 ti’ le u a’almajt’aanil partidos políticos yéetel procedimientos electorales ti’al u lu’umil Yucatán, beey xan u táabsa’al le jaatsil XIV ti’ le articulo 40 ti’ le u a’almjt’aanil partidos políticos ti’al ma’ u cha’abal u táakpajal ichil yéeyajil máaxo’ob taka’an u poolo’ob tumeen ma’atech u máansiko’ob pension wá manutención

Le diputada Carmen González Martin (PAN) tu tsolaj, le diputadosob unaj u tojkíinsiko’ob a’almajt’aan ti’al u kaláanta’al u páajtalil tuláakal éet lu’umilo’ob le óolal k’a’ana’an ka’a béechajak u yéeya’al máaxo’ob uts yila’alo’ob tumen kaaj, le je’elo’ ti’al u kaláanta’al u páajtalil xko’lelo’ob yéetel mejen paalalo’ob.

Tu ya’alaj, u lu’umil Yucatán junjunp’íitil u bin u tojkíinsa’al a’almajt’aan beey xan le u beeta’al nu’ukbesajil ti’al u kaláanta’al ma’ u yúuchul yéetel ma’ u pech’ óolta’al xko’olelo’ob, yéetel le túumben iniciativa ku mu’uk’ankúunsa’al u tusbeelil a’almajt’aan ti’al u xu’ulul toop ti’ xko’olel.

 Le diputado Erik Rihani González (PAN) tu k’ubaj u láak’ iniciativa ti’al u jeltúumbensa’al u a’almajt’aanil municipios ti’ u lu’umil Yucatán  ti’al u táabsa’al túumben jaatsilil ti’al u ch’úukta’al u meyaj le Asesores municipales, ku proponerta’al le asesores con meyajo’ob ti’ municipios ka tubseelta’ak tumeen le Presidencia municipal ti’al u beeto’ob jejeláas meyaj je’ex administrativo, proyectos, programas.

 Tu tsolaj, le propuesta ma’atech u tusbeeltik ayuntamientos ti’al u contratartik wa máax, chéen ku jets’ik u chuunt’aanil bix yéetel ba’ax meyajil ken u beet juntúul asesor ti’al u meyajta’al ma’alo’ob  junp’éel municipio.

Ikil u tojtáanta’al u jeltúumbens’al u a’almajt’aanil kaambesajil ti’al ek lu’umil, ku proponerta’al u táakbesal ichil u meyaj le u yantal tu jejeláas kuchilil xook nu’ukulo’ob ti’al menstruación ti’al xoknáalo’ob ch’úupalal, je’e bix toallas sanitarias, tampones, copas menstruales, le u diputadai Movimiento Ciudadano Vida Gomez Herrera tu k’ubaj u iniciativai táan pleno ti’al u táabsa’al le túumben jaatsilil ti’ le artículos 16 yéetel 34 yéetel le u ts’íibilil menstruación digna ichil a’almajt’aano’

Le u diputadai Morena Jazmin Villanueva Moo tu k’ubaj u láak’ iniciativa ti’al u beeta’al le túumben a’almajt’aan Ley para la protección, promoción, apoyo y promocion a la lactancia materna ti’al u lu’umil Yucatán, ti’al u je’ets’el u tusbeelil meyaj ti’ jejeláas molayilo’ob Ja’alachil  yéetel empresas tu’ux unaj u chíimpolta’al u páajtalil  na’tsil ku ts’aachu’uchil.

Táan le plenariaob táakpaj le Cónsul General ti’ u noj lu’umil Cuba, Bárbara Nancy González Suárez, tumeen tu xíimbalt’aj u noj molay Poder Legislativo ti’al u k’ajóolt u meyaj le LXIII Legislatura.

Le óolal le Diputados Alejandra Novelo Segura yéetel  Eduardo Sobrino Sierra na’ak tribuna u xoko’ob ba’alo’ob nupik Cuba yéetel Yucatán, je’ex bix u miatsil, pak’najil yéetel k’a’asa’ab u k’iinil uchik u kíimil le Comandante Fidel Castro Ruz.

Ichil le ba’axo’ob aprobarta’ab ti’ le k’iina ti’ yaan le dictamen túuxta’an tumeen le Comisión ti’ Puntos Constitucionales ikil u jeltúumbensa’al le u noj a’almajt’aanil u lu’umil Yucatán tu yóolal ikil u tusbeelta’al u tsikbe’enta’al le noj páajtalil le u nu’ukbesa’al internet, bey k’uba’ab tumeen u diputadosi PRI.

Le diputada Karla Franco Blanco (PRI) tu chíimpoltaj ti’ tuláakal u diputadosi le Congresoa ti’al u béeykunsa’al u jeltúumbensa’al le a’almajt’aano’ ti’al táakpajal ek noj lu’umil pa’tej yéetel u lu’umilo’ob Aguascalientes, Baja California, Chiapas, Coahuila, Ciudad de México, Durango, Guerrero, Estado de México tu’ux ts’oka’an u jeltúumbensa’al

Beey xan ka’a xo’ok le u Propuesta de Acuerdo tu beetaj le u diputadai movimiento ciudadano Vida Gomez Herrera ti’al u túuxta’al t’aan ti’ u xjo’olpo’pil le molay Secretaria de mujeres ti’al u táakmuktik ichil le u presupuesto le u meyajil u béeykunsa’al le perspectiva ti’ genero ti’al u beetpajal programas ti’al jejeláas muchkabil xko’lelo’ob ti’al u kamiko’ob áantajil, asesorías, psicológicas , cursos capacitaciones ti’al u ts’a’abal ti’ máaxo’ob ku muk’yajtiko’ob toop

 Le ti’ le Comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel Gobernación túuxta’ab ti’ le iniciativa k’uban tumeen le diputada Morena Rubí Be Chan ti’al u jeltúumbensa’al le articulo 43 ti’ le a’almajt’aan Ley de Gobierno del Poder Legislativo beey xan le iniciativa k’uban tumeen le diputado Rafael Echazarreta Torres ti’al u beetpajal le túumben Comisión Permanente ti’al Turismo

Le iniciaitva k’uban tumeen u diputadosi PRI ti’al u jeltúumbensa’al le u a’almajt’anail xko’olel la Ley de Acceso de las Mujeres a una Vida Libre de Violencia yéetel código penal Yucatán túuxta’ab ti’ le Comisión ti’ justicia yéetel seguridad publica.

Ti’ le Comisión ti Presupuesto Patrimonio Estatal yéetel Municipal túuxta’ab ti’ le iniciativa túuxta’an tumeen u Presidente municipal u kaajil Dzan José Antonio Pérez Cabrera tu’ux ku k’áatik ti’ Congreso ka u xu’ulsak le u a’almajt’aanil agua potable “ sistema de agua potable y alcantarillado ti’ u kaajil Dzan.

Le diputadosob tu aprobarto’ob xan le Acuerdoi le Agenda Legisaltiva ti’al le LXIII Legislatura Congreso Yucatán ti’al u ja’abil 2021-2024  tu’ux ku jets’a’al u jeltúumbensa’al u a’almajt’aanil ek lu’umil ti’al u béeyta’al u yutskíinsa’al talamilo’ob ti’al u ma’alob kuxtal kajnáalo’ob, le Agenda Legislativao kun túuxta’al ti’ le u molay Instituto Electoral yéetel Participación Ciudadana de Yucatán (IEPAC).

Aprobata’ab máaxo’ob ku jo’olintik le Comisión ti’al Postulación ikil u k’ubu’ul le chíimpolal Consuelo Zavala Castillo, kun jo’olinta’al tumeen le diputada Abril Ferreyro Rosado presidenta, Rafael Echazarreta Torres,vicepresidente, Karem Achach Ramírez yéetel  Fabiola Loeza Novelo, secretarías,  Vida Gómez Herrera vocal.
Ts’a’ab ojéeltbij k’a’am oficios ti’ u legislaturasilo’ob Michoacán, Tamaulipas, beey xan le ju’un tu túuxtaj le diputado Erik Rihani González u presidente le comisión ti’ cuenta pública, transparencia yéetel anticorrupción.

QUEREMOS SABER DE TI, DEJA TU MENSAJE